Zwyczaj urządzania żywego obrazu przedstawiającego betlejemską stajenkę pochodzi sprzed 800 lat, kiedy to z inspiracji Franciszka z Asyżu postacie biblijne odtworzyli zakonnicy zwani dziś Franciszkanami. Zwyczaj ten kontynuowali franciszkanie wszędzie tam, gdzie przybywali. W Krakowie osiedlili się w 1237 r.

Najstarsze polskie figury jasełkowe pochodzą z klasztoru Klarysek przy ul. Grodzkiej w Krakowie. Klaryski są żeńską gałęzią Franciszkanów. Figury te to drewniane postaci pokryte barwną polichromią, pochodzące z XIV w. Najpiękniejsze szopki są urządzane u oo. Kapucynów (szopka ruchoma) i u oo. Bernardynów. Bernardyni i Kapucyni to zakony z rodziny franciszkańskiej. Od XVII wieku na Boże Narodzenie urządza się jasełka, a od XVIII wieku występują w nich postaci związane z historią i współczesnością Polski.

Od przełomu XVIII i XIX wieku krakowscy murarze, aby utrzymać się poza sezonem, zaczęli budować małe przenośne szopki, mające charakter obnośnego teatrzyku i chodzili z nimi po domach zbierając pieniądze za ich pokazywanie. Wkrótce linia A-B stała się miejscem, gdzie stali szopkarze czekając na wynajęcie. Budowniczowie szopek prześcigali się w pomysłach. Z bibuły, cekinów, złotek, celofanu wykonywali miniaturki krakowskich zabytków rozpięte na drewnianych konstrukcjach. Kanonem Szopki Krakowskiej jest XIX-to wieczne dzieło zespołu murarskiego Michała i Leona Ezenekiera, przechowywana w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Najpiękniejsze szopki powstawały w XIX wieku na przedmieściu Krakowa, Krowodrzy, ponieważ mieszkało tam wiele rodzin murarskich.

Wraz z pojawieniem się nowych mediów w okresie międzywojennym, tradycja robienia szopek zanikła. Odnowiona została w 1937roku, kiedy to zorganizowano konkurs na najpiękniejszą szopkę. Nagrodą był wieniec kiełbasy i tort czekoladowy. Współinicjatorem konkursu był historyk sztuki Jerzy Dobrzycki, późniejszy dyrektor Muzeum Historycznego m. Krakowa, które to muzeum zorganizował i rozwinął. Dziś Muzeum Historyczne sprawuje patronat nad konkursem.

Szopki konkursowe wystawiane są w każdy pierwszy czwartek grudnia pod cokołem pomnika A. Mickiewicza.

 Konkurs Szopek 2007r.

 Konkurs Szopek 2006r.

 Konkurs Szopek 2005r.

 Konkurs Szopek 2002r.